Irudi batek ez du ezer ere ordezkatzen
Louise Lawler
Instalazio erabateko eta handi batean gerta liteke hau: ikuslea,
bere baitan murgildua eta distraitua, instalazioan barna paseatzen da arduratsu, behatzen du, urrutiratzen da, hausnarketan ari da, berriz inguratzen da. bertako giro bereziak kontzentratzen laguntzen
dio, bere oroitzapenetan murgiltzen, maila batetik bestera bere gogoetetan igarotzen.
Ondo pentsatutako instalazio batek maila guztietan behar baitu funtzionatu: maila axaleneko
eta profanotik hasita, mailarik intelektualeraino eta espiritualki goreneraino
Ilya Kabakov
Michelangelo Buonarrotik sobran geratzen zen harria kentzen zuen barruko irudiak espazioa uki zezan, eta Eduardo Chillidak airez betetzen zuen harriaren barrenaldea. Bi proposamen horien artean obra asko dago, eta baita espazioa erreferentzia-puntu bakar gisa hartzen duen artearen filosofia bat ere. Pintura bera ere, huraxe baita, izan ere, bi dimentsioko arteetan nagusia, eginahalean saiatu da oihala espazioz betetzen eta espazioaren beraren teoria bat osatzen ere. Holandar maisuenganaino edo Velázquezen ganaino joatea, horixe da biderik errazena, mintza gaitezen argi eta garbi, arte-bsesio hauei behatzeko.
Beste norabide batean, sortzaile batzuk erabateko obratzat hartu denaren bila ibili izan dira, hau da, arte guztiak forma bakarrean bateratuko dituen huraxe eskuratu nahi izan dute. Zinematografoa iritsi zenean, batzuen batzuek uste izan zuten bidea zabalik zegoela, eskuratua baitzen lotura estu bat mugitzen den irudiaren, hotsaren eta errealitatearen artean. Baina beste hainbat alditan bezala, proposamen berri bat besterik ez zen zinema, forma berri bat zuena, ordu arte ezezaguna zen tresna bat baliatzen zuena. Garrantzitsuena ordea asmoa zen, argazkigintzaren, performancearen, kubismoaren, futurismoaren… sorreran izan zen asmo berbera. Bestelako hausnarketarik gogoan hartu gabe, ekimen hauetan guztietan kimera bati esesteko eginahala dago, utopia dela badakigulako hain zuzen ere.